PRP davolashi qanday o’tqaziladi?

Sun’iy urug’lantirish bilan davolash paytida trombotsitlarga boy plazma (PRP) qo’llanilishi ba’zi klinikalarda qo’shimcha davolash sifatida qo’llaniladigan usuldir. PRP (ingl. «platelet rich plasma») – bu odamning qonidan olingan yuqori zichlikdagi trombotsitlarni o’z ichiga olgan plazma mahsulotidir. U trombotsitlarga, o’sish omillariga va hujayralarni davolashga yordam beradigan moddalarga boy.

Ushbu  usul  30 yildan  ortiq  vaqt  davomida  shikastlangan  to’qimalarni  tiklashga  yordam  berish  uchun  tibbiyotning  ko’pgina  sohalarida  qo’llanilgan  va  ijobiy  natijalarga  erishilgan.  Bugungi  kunda  sun’iy  urug’lantirish  sohasidagi  tadqiqotlar  shuni  ko’rsatdiki,  PRP  ikki  xil  davolashda  qo’llanilishi  mumkin:  tuxumdon  to’qimasi  va  bachadon  endometriyasi  uchun.   PRP dan foydalanish tuxumdonlar va bachadon  endometriyasi  holatini  yaxshilab, embrion implantatsiyasi ehtimolini oshirish uchun amalga oshiriladi.

Qaysi bemorlarda PRP usulini qo’llash mumkin?

PRP usuli bachadon endometriy  qavati  yetarlicha qalin emasligi aniqlangan bemorlarga va tuxumdonlari  ovarial zahirasi bilan jiddiy muammolarga duch kelgan bemorlarga qo’llanilishi mumkin. Bundan tashqari, PRP davolash samarasiz  EKUdan keyin va   katta  yoshdagi tuxumdonlar zaxirasi sezilarli darajada kamaygan bemorlarga ham qo’llanilishi mumkin. Ushbu tizim menopauza davrida bo’lgan, ammo tuxumdonlar faoliyati qayta tiklanishi mumkin bo’lgan ayollarga ham qo’llanilishi mumkin.

In vitro urug’lantirishda PRP davolash qanchalik samarador?

Umuman olganda, ijobiy ta’sir PRP muolajalaridan keyin 3 yoki 4 oy ichida ko’rinadi. Bu yangi davolash usuli bo’lgani uchun uning uzoq muddatli ta’siri to’liq aniqlanmagan.  O’tkazilgan  tadqiqotlarga  ko’ra,  10-15% holatlarda samaradorlikka  erishilgan. Ushbu yangi usul yordamida natijalar qanchalik doimiy bo’lishi haqida aniq bir fikrga kelish mumkin emas va PRP muolajasini bir necha marta qo’llash hech qanday kamchilikka olib kelmaydi.

Sun’iy urug’lantirishda  PRP davolash bilan sog’lom va sifatli tuxum  hujayrani  yetilishini ta’minlay oladimi?

Sun’iy  urug’lantirishda  PRP davolashdan keyin yangi hujayra shakllanishi  mumkin bo’lsa-da, meyoz fazasi juda muhimdir. Shu sababli, PRP davolanishdan keyin 2 oy davomida tuxum hujayra  shakllanishi va rivojlanishi uchun sifatini  oshiruvchi  preparatlar,  biologik  faol  qo’shimchalar beriladi.

Sun’iy urug’lantirishda  PRP  usuli bilan  davolash qanday amalga  oshiriladi?

In vitro urug’lantirishni davolashning yangi ilovalari yanada ijobiy natijalar beradi. Bemorlar odatda birinchi qo’llashda muvaffaqiyatga erisha olmasalar ham, keyingi urinishlarda samaradorlik  ehtimoli ortadi.

PRP qo’llanilishi odatda quyidagicha amalga oshiriladi:

1. Qon namunasini olish: Bemordan qon namunasi olinadi. Ushbu qon namunasi laboratoriya  sharoitida  qayta ishlanadi va trombotsitlarga boy plazma ajratib  olinadi.
2. PRP tayyorlash: Olingan plazma trombotsitlarga boy bo’ladi. Bu jarayon odatda markazdan qochma qurilmalar (sentrifuga)  yordamida amalga oshiriladi.
3. Tayyorlangan PRP sun’iy  urug’lantirishning  muayyan bosqichlarida qo’llaniladi. Bu bosqichlar bo’lishi mumkin:
4. Tuxumdonlarni stimulyatsiya qilishdan oldin: Tuxumdonlarni stimulyatsiya qilishni boshlashdan oldin, PRP to’g’ridan-to’g’ri tuxumdonlarga kiritilishi mumkin. Bu tuxumdonlarning yaxshi javob berishiga va ko’proq sog’lom tuxum rivojlanishiga yordam beradi. PRP  davolash  tuxumdonga  qo’llanilsa,  qisqa  muddatli  narkoz  ostida  o’tkaziladi.
5. Embrion transferidan oldin: PRP  davolash embrionni ko’chirishdan oldin bachadon endometriy  qavatiga qilinishi mumkin. Bu embrionni implantatsiyasi  ehtimolini oshirishga qaratilgan.  PRP  davolash bachadon  endometriy qavatiga qo’llanilgan  holatda  og’riqsizlantirish  amalga  oshirilmaydi. 

Sun’iy urug’lantirishda muvaffaqiyatga erishish uchun birinchi navbatda sog’lom embrionni olish kerak.  Davolash muvaffaqiyatli bo’lishi uchun bachadon shilliq qavatining yetarlicha yetuk bo’lishi muhimdir. Ayollar bachadon shilliq qavatida ba’zi  sabablarga  ko’ra,  masalan, oldingi abort yoki infeksiya kabi muammolarga duch kelganda, bachadon shilliq qavatining qon bilan  ta’minlanishi  buzilishi va embrionni ushlab turish funksiyasi buzilishi  mumkin  va  bu  holatlar  EKU da  samaradorlikka  salbiy  ta’sir  qilishi  mumkin.

PRP qo’llanilishining IVF davolashga ta’siri hali ham o’rganilmoqda va aniq natijalar hali aniq emas. Ba’zi tadqiqotlar PRP tuxumdonlar faoliyatini qo’llab-quvvatlashi, bacahadon endometriy  qavati sifatini yaxshilashi va embrion implantatsiyasi ehtimolini oshirishi mumkinligini ko’rsatdi. Biroq, ko’proq tadqiqotlar talab etiladi va har bir bemor uchun ta’sirlar boshqacha bo’lishi mumkin.